Ieder dier heeft zijn eigen ogen, aangepast aan het milieu waarin het zijn voedsel moet zoeken en vangen.
Klik in de linkerkolom het dier aan, in de rechterkolom het bijhorende oog.

start

COMPUTER

IK

Proficiat

Je bent gewonnen.

Klik op 'VERDER' om te sluiten of opnieuw te spelen

VERDER >>>>

GAME OVER

Je bent verloren. De computer wint.

Klik op 'VERDER' om te sluiten of opnieuw te spelen

VERDER >>>>

Dieren zien de wereld anders dan wij

Veel dieren kunnen goed zien in het donker want ze jagen in het duister. Anderen kunnen UV-kleuren zien of hebben scherp zicht vanaf een grote afstand.

Ieder dier zijn eigen blik

De ogen van de meeste gewervelde dieren hebben lensogen. Maar ze zien niet allemaal zoals wij.

Scherper zicht

Dieren met een scherper zicht dan mensen hebben vaak aanpassingen in hun ogen en visuele systemen die hen in staat stellen om details te zien op verschillende afstanden, kleuren beter te onderscheiden en zelfs in situaties met weinig licht te zien.

Enkele voorbeelden van dieren met opmerkelijk scherp zicht zijn:

• Roofvogels: Roofvogels zoals haviken, arenden en valken hebben uitstekend zicht. Hun ogen zijn voorzien van een hoge concentratie kegelcellen, wat hen in staat stelt om zelfs kleine prooien van grote hoogten te detecteren.
• Katachtigen: Katten, zoals leeuwen, tijgers en huiskatten, hebben een goed ontwikkeld gezichtsvermogen, vooral 's nachts. Ze hebben grote pupillen die zich snel kunnen aanpassen aan veranderingen in lichtniveaus, waardoor ze effectief kunnen jagen in zowel heldere als donkere omstandigheden.
• Zeearenden: Zeearenden, die voornamelijk leven nabij waterlichamen, hebben een buitengewoon zicht, waardoor ze prooien van grote afstanden kunnen detecteren. Hun ogen zijn ook aangepast om licht te breken, waardoor ze beter kunnen zien onder water.
• Manta's: Manta's, grote roggen die in de oceaan leven, hebben opmerkelijk goed zicht, ondanks dat ze geen prominente ogen hebben. Ze vertrouwen op hun zeer gevoelige elektroreceptoren en zicht om zich te oriënteren en voedsel te vinden in troebele wateren.

Over het algemeen hebben deze dieren aangepaste ogen en visuele systemen die hen in staat stellen om te overleven en te gedijen in hun specifieke habitats en jachtomgevingen. Hun superieure zichtvermogen stelt hen in staat om prooien te detecteren, roofdieren te vermijden en zich efficiënt door hun omgeving te navigeren.

Ultraviolette straling kunnen waarnemen

Dieren die ultraviolette (UV) straling kunnen waarnemen, hebben speciale zintuigen of ogen die gevoelig zijn voor licht in dit deel van het elektromagnetische spectrum. Dit vermogen om UV-licht waar te nemen, biedt hen verschillende voordelen in termen van communicatie, voedselzoeken, navigatie en het vermijden van roofdieren.

Dieren die UV-licht kunnen waarnemen:

• Bijen: Bijen hebben een bijzonder goed ontwikkelde capaciteit om UV-licht waar te nemen. Ze gebruiken dit vermogen om bloemen te detecteren die voor ons niet zichtbaar zijn. Bloemen hebben vaak UV-markeringen die bijen kunnen zien en die hen helpen bij het vinden van nectar en pollen.
• Vogels: Veel vogels, zoals zangvogels, hebben UV-gevoelige ogen. Dit helpt hen bij het vinden van voedsel, het identificeren van soortgenoten en het maken van onderscheid tussen verschillende materialen in hun omgeving, zoals rijpe vruchten en roofdieren.
• Reptielen: Sommige reptielen, zoals bepaalde soorten slangen en hagedissen, kunnen UV-licht waarnemen. Dit helpt hen bij het lokaliseren van prooien, het navigeren door hun omgeving en het reguleren van hun lichaamstemperatuur door zich te zonnebaden op plekken met optimale UV-straling.
• Vis: Sommige vissoorten, zoals forel en zalm, kunnen UV-licht zien. Dit helpt hen bij het vinden van voedsel, het navigeren door wateren en het identificeren van mogelijke partners tijdens het paarseizoen.

Het vermogen om UV-licht waar te nemen, opent een geheel nieuwe wereld van visuele informatie voor deze dieren. Het stelt hen in staat om aspecten van hun omgeving waar te nemen die voor de mens verborgen blijven, en het heeft een belangrijke rol gespeeld in hun evolutie en overleving.

Geen scherp of goed zicht nodig

Dieren die geen scherp of goed zicht nodig hebben, vertrouwen meestal op andere zintuigen om te overleven en zich te oriënteren in hun omgeving. Deze dieren hebben vaak een sterk ontwikkeld gehoor, reukvermogen, tastzin of andere zintuigen die hen helpen bij het navigeren, jagen, communiceren en overleven in hun leefomgeving. 

Dieren die niet afhankelijk zijn van een scherp of goed zicht:

• Mollen: Mollen leven voornamelijk ondergronds, waar ze tunnels graven en hun prooi, zoals wormen en insecten, opsporen door middel van hun sterk ontwikkelde reukzin en tastzin.
• Vleermuizen: Hoewel vleermuizen over het algemeen goed kunnen zien, zijn ze vooral afhankelijk van echolocatie om zich te oriënteren en prooien te vinden. Ze zenden geluidsgolven uit en luisteren naar de echo's die terugkaatsen van objecten in hun omgeving.
• Dolfijnen en walvissen: Deze zeezoogdieren hebben een uitstekend gehoor en maken gebruik van echolocatie om te navigeren, prooien te vinden en met elkaar te communiceren in de donkere diepten van de oceaan.
• Naaktslakken: Naaktslakken hebben geen ogen zoals de meeste andere dieren, maar ze hebben wel goed ontwikkelde reukzintuigen en tastzintuigen om voedsel te vinden en gevaren te vermijden.
• Grotbewonende vissen: Sommige vissen die in grotten leven, zoals de Mexicaanse tetra, hebben verminderde of zelfs geen ogen. Ze vertrouwen op een zintuiglijk systeem dat waterbewegingen detecteert en reukvermogen, om zich in het donker te oriënteren.
• Mollenvis: Dit is een vis die ondergronds leeft in modderige wateren en geen ogen heeft. Het vertrouwt op zijn reukvermogen en tastzin om voedsel te vinden en roofdieren te vermijden.

Deze dieren hebben zich aangepast aan hun specifieke omgevingen door te vertrouwen op alternatieve zintuigen, waardoor ze succesvol kunnen overleven zonder afhankelijk te zijn van een scherp of goed zicht.

Lensogen

De mens en de meeste andere zoogdieren hebben een uitstekend zicht. Ze kijken door zogenaamde lensogen. Deze bestaan uit een pupil, een  ooglens en een netvlies.

De pupil

De pupil is de ronde opening in het midden van het iris. De iris is het gekleurde deel van het oog. Bij fel licht vernauwt de pupil zich om de hoeveelheid licht die het oog binnenkomt te verminderen, terwijl bij weinig licht de pupil verwijdt om meer licht binnen te laten om het zicht te verbeteren. Dit proces wordt geregeld door de spieren van de iris.

De ooglens

De ooglens is een cruciale structuur binnen het menselijk oog, verantwoordelijk voor het focussen van lichtstralen op het netvlies. Het bevindt zich direct achter de iris en de pupil, en het is een heldere, flexibele structuur die zich kan aanpassen aan verschillende afstanden om scherp zicht te bieden.

Belangrijke kenmerken en functies van de ooglens:

• Breking van licht: De belangrijkste functie van de ooglens is het breken of buigen van lichtstralen die het oog binnenkomen, om ze te focussen op het netvlies aan de achterkant van het oog. Dit zorgt voor een scherp beeld van de waargenomen objecten.
• Aanpassingsvermogen: De ooglens kan van vorm veranderen om de focus aan te passen aan verschillende afstanden. Wanneer je naar objecten kijkt die dichtbij zijn, wordt de lens dikker; bij veraf gelegen objecten wordt de lens dunner. Dit aanpassingsvermogen staat bekend als accommodatie en wordt mogelijk gemaakt door de ciliaire spieren die aan de ooglens zijn bevestigd.
• Transparantie: De ooglens moet transparant zijn om licht door te laten en een helder beeld te creëren op het netvlies. Het behoud van deze transparantie is essentieel voor een goed gezichtsvermogen.
• Bescherming: De ooglens wordt beschermd door het lenskapsel, een dunne laag bindweefsel die de lens omhult. Dit biedt bescherming tegen externe schade en infecties.
• Leeftijdsgerelateerde veranderingen: Naarmate mensen ouder worden, kan de ooglens veranderingen ondergaan die van invloed zijn op het gezichtsvermogen. Een veel voorkomende verandering is de ontwikkeling van staar (cataract), waarbij de lens troebel wordt, wat leidt tot wazig zicht.

De ooglens is een essentieel onderdeel van het visuele systeem en speelt een centrale rol bij het leveren van scherp zicht op objecten op verschillende afstanden.

Het netvlies

Het netvlies is een dun en gevoelig weefsel dat zich aan de achterkant van het oog bevindt. Het speelt een cruciale rol bij het waarnemen en verwerken van visuele informatie.

Belangrijke aspecten van het netvlies:

• Structuur: Het netvlies bestaat uit verschillende lagen van cellen en neuronen. Deze omvatten fotoreceptoren (kegeltjes en staafjes), bipolaire cellen, horizontale cellen, amacriene cellen, ganglioncellen en gliale cellen.
• Fotoreceptoren: Kegeltjes en staafjes zijn de twee belangrijkste soorten fotoreceptoren in het netvlies. Kegeltjes zijn betrokken bij het detecteren van kleur en scherp zicht bij goed verlichte omstandigheden, terwijl staafjes verantwoordelijk zijn voor het waarnemen van licht bij weinig licht, maar bieden geen kleuronderscheid.
• Bipolaire cellen: Deze cellen ontvangen signalen van de fotoreceptoren en geven ze door aan de ganglioncellen.
• Ganglioncellen: Deze cellen verzamelen de signalen van de bipolaire cellen en sturen ze via de oogzenuw naar de hersenen voor verdere verwerking.
• Fovea: Dit is het centrale deel van het netvlies, verantwoordelijk voor het scherpste zicht. In de fovea zijn de kegeltjes het meest geconcentreerd, wat zorgt voor een hoge resolutie van het gezichtsvermogen.
• Oogzenuw: De oogzenuw (ook wel de optische zenuw genoemd) is de bundel van zenuwvezels die signalen van het netvlies naar de visuele cortex in de hersenen transporteert.
• Bloedtoevoer: Het netvlies heeft een rijke bloedtoevoer om de metabolische behoeften van de weefsels te ondersteunen. De centrale slagader en ader van het netvlies voorzien het van zuurstof en voedingsstoffen.
• Functie: Het netvlies converteert lichtsignalen die door de lens van het oog worden gefocust in elektrische signalen die vervolgens door de zenuwbanen naar de hersenen worden gestuurd. Daar worden deze signalen geïnterpreteerd en verwerkt tot visuele informatie, waardoor we kunnen zien en onze omgeving kunnen begrijpen.

Het netvlies is van vitaal belang voor het zicht, en schade eraan kan leiden tot visuele stoornissen en blindheid. Onderhoud van de gezondheid van het netvlies, zoals regelmatige oogonderzoeken en het vermijden van schadelijke omgevingsfactoren, is belangrijk om het gezichtsvermogen te behouden.